Stamboom Bijker

"Hâld moed;
Geschiedenis van een geslacht Bijker uit het Friese veengebied"
Inhoudsopgave
Voorwoord 7
1. Bonne Jeens 9
Friesland 9
De kerk en de fiscus 10
Nagtbedelen en sluickerije 17
Sathe nr. 3 23
Nabije familie van Bonne Jeens 28
2. Jeen Bonnes 31
Curatoren en capitalen 31
Suinig of arm 33
Nabije familie van Jeen Bonnes 36
3. Bonne Jeens (1714 - 1788) 39
Kortezwaag 39
Een ligt swart bont kalf rier 42
Dopen 46
Speciekohieren 50
Nabije familie van Bonne Jeens (1714 - 1788) 54
4. Brugt Bonnes Hoopstra (1745 - 1822) 57
Vernoemingen 57
Een halve schoorsteen en een achternaam 64
De Dwarsvaart 70
Bekenden van Brugt Bonnes 74
Nabije familie van Brugt Bonnes 82
5. Bonne Brugts Bijker (1790 - 1863) 85
Welvaart en armoede in de schoonfamilie 85
Begoedigde Friezen en bijkers 90
Het huwelijk met Antje Jans 95
Wiebe Bonnes de Haan 110
Fettje Nijenhuis 118
Overstroming 126
C 1861 aan de Nye Sleat 129
Geregtelijke uitwinning en een correctionele teregtzitting 137
De vervening 150
Geld van de diakonie 159
Bekenden van Bonne Bijker 163
Onderwijs in Langezwaag 170
De joodse vleeschhouwer Aron Colthof 181
Nabije familie van Bonne Brugts Bijker 184
6. Jan Bijker (1815 - 1894) 193
Behoeftige omstandigheden 193
Een "familiekwaal" 202
Week- en kostgelden 214
Misdaad in Langezwaag 221
Bekenden van Jan Bonnes Bijker 223
Nabije familie van Jan Bonnes Bijker 230
7. Hessel Bijker (1856 - 1935) 235
Bewijs van goed gedrag 235
Koemelkersbehuizinge 245
Bekend terrein 255
Nabije familie van Hessel Bijker (1856 - 1935) 260
8. Jan Bijker (1887 - 1988) 263
Fijne jeugd 263
Zwaar verlies 269
Hundert jier 273
9. Jacob Bijker (1920 - 1989) 277
Oorlogsjaren 277
Treintje spelen 285
10. Uitleiding 297
Bijlagen 303
Bijlage 1: Voorouders van Jaap Bijker (1920 - 1989) 303
Bijlage 2: Nakomelingen van Evert Brugts Bijker (1785-1830) 305
Bijlage 3: Veroordeelden uit Langezwaag 321
Index 325
Voorwoord
Een vriendje op de lagere school vertelde het: de achternaam Bijker komt van bijenimker, want als je tien keer vlug achter elkaar bijenimker zei, werd ’t vanzelf bijker. Achteraf bekeken was de constatering over de betekenis van de achternaam Bijker juist en liet de bewijsvoering te wensen over. Wellicht heeft hij wel de basis gelegd voor langdurige en intensieve genealogische belangstelling, waarvoor het belangrijkste motief niet was nieuwsgierigheid naar de betekenis van de achternaam. Gelukkig maar, want die bleek "niet echt" te zijn. We hadden anders moeten heten. Bij de langdurige interesse voor stamboomonderzoek speelde vooral een rol de vraag: waar liggen de wortels? Wat heeft ons in de loop van eeuwen gevormd? Zijn er veel of weinig gemeenschappelijke kenmerken, of bijzondere gedragingen, of opvallende eigenschappen? Hoe Fries zijn we?
De schijn, dat dit boek uitsluitend handelt over een geslacht of een familie, is bedrieglijk. Het gaat over gebeurtenissen in Langezwaag en Kortezwaag, want daar ligt de bakermat, maar ook over de Spaanse Successieoorlog, de Slag bij Waterloo en de Tiendaagse Veldtocht. Deze familiegeschiedenis bevat vanzelfsprekend veel gegevens over geboren en gedoopt worden, trouwen en overlijden. Maar aan de orde komen ook: samenwonen, een kruis zetten, een infanterist vervangen, hoofdgeld betalen, een buitenechtelijk kind erkennen, een hypotheek afsluiten, verhuizen, een achternaam kiezen, fietsen, een kantine van het leger beheren, poten zetten, van een tweeling bevallen, bouwland kopen, gevangen zitten en weekgeld ontvangen. In dit onderzoek is aandacht besteed aan onder meer het Regiment Grenadiers en Jagers, de buurtvereniging van Jonkersland, een bejaardenhuis in Uithoorn en een cichoreifabriekje in Kortezwaag. Dan wekt het wellicht minder verbazing, dat er plaats is ingeruimd voor Bonne Brugts Bijker, maar ook voor de schoolmeester Wytze Idszinga, de "vleeschhouwer" Aron Colthof, de schilder Jan Mankes, de kerkvoogd Anne van der Meulen en nogal wat anderen. Het schrijven over hen was een heel prettige ervaring. Het lezen hopelijk ook.