top of page

f 7,34

 

Christiaan Benckhuijsen was schilder. Generaties lang hebben familieleden dit beroep ook uitgeoefend. Zijn vader was eveneens schildersknecht en woonde met zijn gezin achter de Velperpoortsmuur in Arnhem, waar Christiaan ook geboren is en trouwde. Het spreekt vanzelf, dat we slechts kunnen speculeren over antwoorden op de vraag, waarom Christiaan als huisschilder zijn heil is gaan zoeken buiten Arnhem. Hij verhuisde naar Herwen en Aerdt, zuidoostelijk van de Gelderse hoofdstad. Verwachtte hij betere arbeidsomstandigheden buiten Arnhem? Een verversknecht met drie kinderen, die in 1850-1870 in Arnhem werkte, gaf per week in totaal f 7,34 uit om behoorlijk te kunnen leven (circa € 75 tegenwoordig):   f 1,= aan huishuur, f 1,20 aan brood en beschuit, f 0,85 aan aardappelen, f 2,77 aan overige voedingsmiddelen en f 1,52 aan andere zaken, zoals kosten van verwarming. Aardappels waren een belangrijk voedingsmiddel, al of niet gemengd met azijn of mosterd. Roggebrood had de voorkeur boven tarwebrood, want het was een stuk goedkoper en vlees was, net als kaas, een luxe, die velen zich niet konden veroorloven. Er werd (surrogaat-)koffie gedronken en jenever, meer dan bier.

 

De huisvesting was vaak erbarmelijk. In 1853 werd in Arnhem opgericht een "Vereeniging tot het verschaffen van geschikte woningen aan de arbeidende klasse". Grote gezinnen woonden niet zelden in eenkamerwoningen. Aan het eind van de eeuw waren volgens de Kamer van Koophandel de arbeiderswoningen veelal slecht, vooral in buurten als de Langstraat in de oude stad en Klarendal. Volgens de directeur van Gemeentewerken zou in de Langstraat in de Gelderse hoofdstad de enige oplossing zijn om nagenoeg alles af te breken. In sommige huizen liep het open riool onder de bedstede. Ziekten als difterie, vlektyphus en mazelen kwamen geregeld voor. De verfstoffen waren in het schildersvak bijna allemaal giftig. Voorzorgsmaatregelen waren er "luttel".

 

Volgens onderzoeker Brugmans waren de verdiensten halverwege de negentiende eeuw voor een volwassen man gemiddeld een gulden per dag, te vergelijken met ruim tien euro nu en hij herhaalde instemmend de vaststelling, dat dit te weinig was om te leven en teveel om te sterven.

© 2015 Piet Bijker. i.s.m. Eric-Jan Bijker, met Wix.com 

bottom of page