Geen aanslag

Anne Willems is in januari 1761 gedoopt in het kerkje van Lippenhuizen. Volgens het doopboek van de kerk "heeft Willem Annes Sijn kind laaten doopen waarvan de Moeder is Aagtje Engberts Sijnde ruim een week oud en is genaamt ... Anne". Achternamen hadden zijn vader en moeder niet. Volgens het naamsaannemingsregister van 1811-12 nam Anne Willems uit Hoornsterzwaag de achternaam Bosma aan met de kinderen Willem (24 jaar), Aagje (18 jaar) en Grietje (10 jaar). Hij had Lippenhuizen verlaten en woonde al langer in Hoornsterzwaag. In 1787 is zijn zoontje Willem nog geboren en gedoopt in Lippenhuizen, Anne was er ook getrouwd (met Tjitske Johannes), maar kennelijk is hij in de jaren hierna verhuisd. In de speciekohieren van Schoterland van 1796 wordt hij genoemd als inwoner van Hoornsterzwaag op nr 1½, samen met Meele Binnes en Trijntje Jurjens. Een aanslag ontbreekt, zodat we aannemen, dat hij arm was.

Er zijn documenten bewaard gebleven van de belastingen van de zgn. vijf

speciën. In deze speciekohieren staan overzichten van de vijf speciën, die bestonden uit:

• Hoofdgeld: voor ieder gezinslid moest ₤ 3,= afgedragen worden, als het gezinshoofd meer bezat dan ₤ 600,=. Wie minder had, betaalde half hoofdgeld en de “gealimenteerden”, d.w.z. degenen, die van de bedeling leefden, waren vrijgesteld. Ook voor kinderen tot 12 jaar hoefde niet betaald te worden.

• Schoorsteengeld: voor elke schoorsteen die werd gebruikt

₤ 3,=. Stallen en schuren werden aangeslagen voor halve schoorstenen. Eigenaren en gebruikers betaalden elk de helft.

• Hoorngeld, als men koeien had van 3 jaar en ouder. In geval van “rieren” (vaarzen, dus jong vee) betaalden eigenaren de helft.

• Paardengeld voor de bezitters van paarden. Het tarief was veertien stuivers per jaar voor elk paard

• Belasting op bezaaid land

Deze vorm van belastingheffing gold in de periode 1748 – 1805 en de archiefstukken over deze belasting zijn met name van belang om enig inzicht te krijgen in de eigendomspositie en gezinssamenstelling van de bewoners in de Friese dorpen en steden. Bovendien zijn er soms interessante mededelingen bijgeschreven over het gezin, bijvoorbeeld over verhuizing. (zie: "Friezen gezocht; Gids voor stamboomonderzoek in Friesland" van Pieter Nieuwland)

Eind januari 1806 raakte Anne zijn vrouw en hun pas geboren kind Tjitse kwijt. Tien jaar later stierf hij zelf, "gealimenteerd", bewoner van nr. 16 in de Compagnie onder Hoornsterzwaag en zesenvijftig jaar oud. Hij liet drie kinderen na.

terug